همانطور که می دانیم کودکان و نوزادان از نظر حس درد ؛ گیرنده های تکامل یافته ای دارند و نسبت به واکنش های دردناک بسیار حساس ؛ بدین جهت در تمام مراکز دنیا و تقریبا تمام جراحی ها حتی بعضی از اقدامات تشخیصی در کودکان با بیهوشی عمومی و ندرتا موضعی ؛ انجام می شود. اما بیهوشی در کودکان با بزرگسالان بسیار متفاوت است ؛ زیرا از نظر فیزیولوژی ( نوع عملکرد دستگاه های مختلف بدن از جمله قلب و گردش خون ؛ تنفس؛ میزان آب بدن و…) ؛ آناتومی ( ساختار بدن؛ راههای هوائی ؛ ساختمان دستگاه تنفس و ظرافت آنها ) و واکنش نسبت به داروها ؛ کودکان ویژگی های مخصوص بخود را دارند و بهیچ وجه با بزرگسالان قابل مقایسه نیستند و بهتر است بیهوشی در کودکان توسط یک متخصص با تجربه و آشنا به کودکان انجام شود.
هدف متخصص بیهوشی این است که درد ناشی از جراحی ها را حذف و یا به حد اقل برساند ؛ برای این کار یا از داروهای بیهوشی استفاده میکند یا از گاز های استنشاقی و یا از هر دو . ولی قبل از عمل متخصص بیهوشی ؛ پس از گرفتن شرح حال کامل در مورد بیماری های همراه ؛ سابقه بیماری های انعقادی ؛ حساسیت های دارویی و غیره ؛ بیمار را از نظر سلامتی دستگاه های مختلف و تحمل استرس بیهوشی و خطرات احتمالی معاینه میکند و پدر و مادر باید در مورد انجام معاینات و دادن اطلاعات دقیق سوابق بیماری و حساسیت های مختلف با متخصص بیهوشی همکاری کامل داشته باشد .
در بسیاری ار مراکز و از جمله در مرکز ما ؛ پس از آمادگی های لازم قبل از عمل و چک آزمایشات در خواست شده ؛ بیمار همراه مادر وارد اتاق عمل میشود ؛ توسط پرستار اتاق عمل کلیه مدارک بیمار مجددا کنترل میشود ؛ بخصوص در مورد نوزادان و شیر خواران اتیکت روی مچ دست با نام روی پرونده چک می شود ؛ سپس در حالی که کودک در آغوش یا در کنار مادر است توسط متخصص بیهوشی ؛ دارو های آرام بخش دریافت میکند و بعد به روی تخت عمل منتقل می شود. باین ترتیب ؛ کودک استرس جدا شدن از مادر را احساس نمیکند . وقتی کودک روی تخت قرار گرفت قبل از شروع بیهوشی کامل دوباره همه علائم حیاتی بیمار کنترل می شود و سپس به دستگاه نوار قلب و کنترل نبض و فشار خون ؛ کنترل درجه حرارت بدن و گیرنده هائی که میزان اکسیژن بافتی و دستگاهی که میزان گاز کربنیک خروجی از ریه ها را ثبت میکند ؛ وصل می شود ؛ این تجهیزات باعث می شود در طول عمل ؛ وضعیت عملکرد قلب ؛ ریه ها ؛ دستگاه گردش خون و درجه حرارت بدن ؛ در تمام طول عمل روی مانیتور منعکس و کوچکترین تغییرات بلافاصله نشان داده شود تا درصورت لزوم اصلاح شوند . این تکنولوژی ها و این بیهوشی مدرن که توسط اساتید خبره بیهوشی اجرا می شود باعث شده اند تا بزرگترین و سنگین ترین عمل های جراحی حتی در نوزادان نارس ؛ بخوبی وبا حداقل ریسک قابل انجام باشد. بعد از آماده شدن همه ابزار های کنترلی ؛ کودک یا با استفاده از گاز های استنشاقی و یا داروهای تزریقی بیهوش میشود و با گذاشتن لوله در راه هوایی و فیکس کردن آن به جراح اجازه شروع عمل داده می شود .
نکاتی که موارد جراحی های غیر اورژانس باید مورد توجه باشد عبارتند از:
۱ – تب نداشته باشد
۲ -علائمی از سرماخوردگی نداشته باشد
۳ – چند ساعت قبل از بیهوشی ناشتا باشد .برای مدت زمان ناشتایی؛ معمولا هر مرکزی برنامه مخصوص به خود را دارد؛ مثلا در بیمارستان کودکان کلرادو به شکل زیر است و در کشور ما هم تقریبا به همین ترتیب انجام میشود.
| مدت زمان ناشتایی | نوع غذا یا نوشیدنی |
| ۸ ساعت | غذاهای جامد |
| ۶ ساعت | کیک و یا شیرینی |
| ۶ ساعت | مایعات مثل آب هویج ؛ آب گوشت؛ شیر گاو |
| ۴ ساعت | شیر مادر |
| ۲ ساعت | مایعات صاف؛ مثل : آب ؛ آب میوه صاف شده ؛ چای |
پس از پایان جراحی و انجام پانسمان ؛ متخصص بیهوشی با هماهنگی جراح با کم کردن و قطع دارو ها ؛ بیمار را بیدار میکند و کودک زیر نظر متخصص بیهوشی به ریکاوری منتقل می شود و تا هر زمان متخصص بیهوشی صلاح بداند در آنجا زیر نظر می ماند تا پس از کاملا بیدار شدن کودک و با نظر متخصص بیهوشی ؛ همراه مادر که مجددا به اتاق عمل فراخوانده شده تا در هنگام بیدار شدن ؛ کودک ؛ خود را در آغوش مادر ببیند؛ به بخش منتقل می شود ؛ پس از انتقال به بخش علائم حیاتی بیمار مرتبا کنترل می شود و در کودکانی که بیهوشی کامل گرفته اند ؛ پس از هوشیاری کامل ؛ رژیم غذائی بر حسب سن کودک شروع می شود .
در فاصله پایان بیهوشی تا شروع رژیم غذایی ؛ تحت تاثیر دارو های بیهوشی کودک ممکن است مات ومبهوت و یا بشدت آژیته باشد و گاهی ممکن است دچار حالت تهوع و استفراغ و لرز و تکانهای عضلانی شود که در مورد هیچکدام جای نگرانی نیست و اغلب خیلی سریع از بین می روند . خلاصه اینکه با امکانات و تکنولوژی های موجود ؛ بیهوشی برای اعمال جراحی در مقایسه با سالهای حتی نه چندان دور بسیار مطمئن تر و کم خطر تر انجام می شود و نگرانی ها را بشدت کاهش داده است .